生薬の基原(日本薬局方第十五改正追補版準拠)
和名/ラテン名 基原動植物名
 アカネ科Rubiaceae
アセンヤクGambir Uncaria gambir
サンシシGardeniae Fructus クチナシGardenia jasminoides
チョウトウコウUncariae Uncis cum Ramulus カギカズラUncaria rhynchophylla、U. sinensis又はU. macrophylla
トコンIpecacuanhae Radix Cephaelis ipecacuanha, C. acuminata
 アケビ科Lardizabalaceae
モクツウAkebiae Caulis アケビAkebia quinata、ミツバアケビA. trifoliata
 アヤメ科Iridaceae
サフランCrocus サフランCrocus sativus
 イネ科Graminae
コメデンプンAmylum Oryzae イネOryza sativa
ボウコンImperatae Rhizoma チガヤImperata cylindrica
ヨクイニンCoicis Semen ハトムギCoix lacryma-jobi var. ma-yuen
 イボタガキ科Ostreidae
ボレイOstreae Testa カキ(マガキ)Ostrea gigasの貝殻
 ウコギ科Araliaceae
コウジンGinseng Radix Rubra オタネニンジンPanax ginseng(P.schinseng)の根を蒸したもの
シゴカEleutherococci Senticosi Rhizoma エゾウコギEleutherococcus senticosus (Acanthopanax senticosus)
チクセツニンジンPanacis Japonici Rhizoma トチバニンジンPanax japonicus
ニンジンGinseng Radix オタネニンジンPanax ginseng(P.schinseng)の根を軽く湯通ししたもの
 ウシ科Bovidae
ゴオウBezoar Bovis ウシBos taurus var. domesticusの胆石
 ウマノスズクサ科Aristolochiaceae
サイシンAsiasari Radix ウスバサイシンAsiasarum sieboldii、
ケイリンサイシンA. heterotropoides var. mandshuricum
 ウリ科Cucurbitaceae
カロコンTrichosanthis Radix Trichosanthes kirilowii、キカラスウリT. kirillowii var. japonicum、又はオオカラスウリT. bracteata
トウガシBenincasae Semen トウガンBenincasa cerifera又はB. cerifera f. emarginata
 エゴノキ科Styracaceae
アンソッコウBenzonium Styrax benzoin又はその他同属植物の樹脂
 オオバコ科Plantaginaceae
シャゼンシPlantaginis Semen オオバコPlantago asiatica
シャゼンソウPlantaginis Herba オオバコPlantago asiatica
 オミナエシ科Valerianaceae
カノコソウValerianae Radix カノコソウValeriana fauriei
 オモダカ科Alismataceae
タクシャAlismatis Rhizoma サジオモダカAlisma orientale
 ガガイモ科Asclepiadaceae
コンズランゴCondurango Cortex Marsdenia cundurango
 カヤツリグサ科Cyperaceae
コウブシCyperi Rhizoma ハマスゲCyperus rotundus
 キキョウ科Campanulaceae
キキョウPlatycodi Radix キキョウPlatycodon glandiflora
 キク科Compositae
インチンコウArtemisiae Capillaris Flos カワラヨモギArtemisia capillaris
キクカChrysanthemi Flos キクChrysanthemum morifolium又はシマカンギクC. indicum
コウカCarthami Flos ベニバナCarthamus tinctorius
ゴボウシArctii Fructus ゴボウArctium lappa
ソウジュツAtractylodis Lanceae Rhizoma ホソバオケラAtractylodes lancea又はA. chinensis
ビャクジュツAtractylodis Rhizoma オケラAtractylodes japonica又はオオバオケラA. ovata
モッコウSaussureae Radix Saussurea lappa
 キンポウゲ科Ranunculaceae
イレイセンClematidis Radix サキシマボタンヅルClematis chinensis、C. manshurica又はC. hexapetala
オウレンCoptidis Rhizoma オウレンCoptis japonica、C. chinensis、C. deltoidea又はC. teeta
ショウマCimicifugae Rhizoma サラシナショウマCimicifuga simplex、C. dahurica、C. foetida又はC. heracleifolia
ブシProcessi Aconitii Radix ハナトリカブトAconitum carmichaeli又はオクトリカブトA. japonicum
 クスノキ科Lauraceae
ウヤクLinderae Radix テンダイウヤクLindera strychnifolia
ケイヒCinnamomi Cortex Cinnamomum cassia
 クマ科Ursidae
ユウタンFel Ursi Ursus arctos又はその他近縁動物の胆汁を乾燥したもの
 クロウメモドキ科Rhamnaceae
サンソウニンZizyphi Semen サネブトナツメZizyphus jujuba var. spinosa
タイソウZizyphi Fructus ナツメZizyphus jujuba var. inermis
 クワ科Moraceae
ソウハクヒMori Cortex マグワMorus alba
マシニンCannabis Fructus アサCannabis sativa
 ケシ科Papaveraceae
エンゴサクCorydalis Tuber Corydalis turtschaninovii form. yanhusuo
 ゴマノハグサ科Scurophulariaceae
ジオウRehmanniae Radix アカヤジオウRehmannia glutinosa var. purpurea又はR. glutinosa
 サトイモ科Araceae
ハンゲPinelliae Tuber カラスビシャクPinellia ternata
 サルノコシカケ科Polyporaceae
チョレイPolyporus チョレイマイタケPolyporus umbellatus
ブクリョウHoelen マツホドPoria cocos
 シソ科Labiatae
オウゴンScutellariae Radix コガネバナScutellaria baicalensis
カゴソウ>Prunellae Spica ウツボグサPrunella vulgaris var. lilacina
ケイガイSchizonepetae Spica ケイガイSchizonepeta tenuifolia
ソヨウPerillae Herba シソPerilla frutescens var. acuta、
チリメンジソ P. frutescens var. crispa
ハッカMenthae Herba ハッカMentha arvensis var. piperascens
 ショウガ科Zingiberaceae
ウコンCurcumae Rhizoma ウコンCurcuma longa
ガジュツZedoariae Rhizoma ガジュツCurcuma zedoaria
カンキョウZingiberis Processum Rhizoma ショウガZingiber officinaleの根茎を湯通し又は蒸したもの
シュクシャAmomi Semen Amomum xanthoides
ショウキョウZingiberis Rhizoma ショウガZingiber officinale
ショウズクCardamomi Fructus Elettaria cardamomum
ヤクチAlpiniae Fructus Alpinia oxyphylla
リョウキョウAlpiniae Officinari Rhizoma Alpinia officinarum
 スイカズラ科Caprifoliaceae
ニンドウLoniceraeFolium cum Caulis スイカズラLonicera japonica
 スイレン科Nymphaceae
センコツNupharis Rhizoma コウホネNuphar japonicum
レンニクNelumbis Semen ハスNelumbo nucifera
 セリ科Umbelliferae
ウイキョウFoeniculi Fructus ウイキョウFoeniculum vulgare
キョウカツNotopterygii Rhizoma Notopterygium incisum又は N. forbesii
サイコBupleuri Radix ミシマサイコBupleurum falcatum
ジャショウシCnidii Monnieris Fructus Cnidium monnieri
センキュウCnidii Rhizoma センキュウCnidium officinale
トウキAngelicae Radix トウキAngelica acutiloba又はホッカイトウキA. acutiloba var. sugiyamae
ハマボウフウGlehniae Radix cum Rhizoma ハマボウフウGlehnia littoralis
ビャクシAngelicae Dahuricae Rhizoma ヨロイグサAngelica dahurica
ボウフウSaposhnikoviae Radix Saposhnikovia Divaricata
 タデ科Polygonaceae
ダイオウRhei Rhizoma Rheum palmatum、R. tanguticum、R. officinale、R. coreanum又はそれらの種間雑種
カシュウPolygoni Multiflori Radix ツルドクダミPolygonum multiflorum
 ツツジ科Ericaceae
ウワウルシUvae Ursi Folium Arctostaphylos uva-ursi
 ツヅラフジ科Menispermaceae
コロンボCalumbae Radix Jateorhiza columba 
ボウイSinomeni Caulis et Rhizoma オオツヅラフジSinomenium acutum
 テングサ科Gelidiaceae
カンテンAgar マクサ(テングサ)Gelidium amansii、その他同属植物又は諸種紅藻類
 トウダイグサ科Euphorbiaceae
アカメガシワMalloti Cortex アカメガシワMallotus japonicus
 ドクダミ科Saururaceae
ジュウヤクHouttuyniae Herba ドクダミHouttuynia cordata
 トチュウ科Eucommiaceae
トチュウEucommiae Cortex トチュウEucommia ulmoides
 ナス科Solanaceae
クコシLycii Fructus クコLycium chinense又はL. barbarum
ジコッピLycii Cortex クコLycium chinense又はL. barbarum
トウガラシCapsici Fructus トウガラシCapsicum annum
ベラドンナコンBelladonnae Radix Atropa belladonna
ロートコンScopoliae Rhizoma ハシリドコロScopolia japonica、S. carniolica又はS. parviflora
 ニガキ科Simaroubaceae
ニガキPicrasmae Lignum ニガキPicrasma quassioides
 ノウゼンカズラ科Bignoniaceae
キササゲCatalpae Fructus キササゲCatalpa ovata又はトウキササゲC. bungei
 ハマビシ科Zygophyllaceae
シツリシTribuli Fructus ハマビシTribulus terrestris
 バラ科Rosaceae
エイジツRosae Fructus ノイバラRosa multiflora
キョウニンArmeniacae Semen ホンアンズPrunus armenica又はアンズP. armeniaca var. ansu
トウニンPersicae Semen モモPrunus persica又はP. Persica var. davidianaほか
 ウシ科Bufonidae
センソBufonis Venenum シナヒキガエルBufo bufo gargarizans又はB. melanosticusの毒腺の分泌物
 ヒメハギ科Polygalaceae
オンジPolygalae Radix イトヒメハギPolygala tenuifolia
セネガSenegae Radix セネガPolygala senega又はヒロハセネガP. senega var.latifolia
 ヒユ科Amaranthaceae
ゴシツAchyranthis Radix ヒナタイノコズチAchyranthes fauriei又はA. bidentata
 ヒルガオ科Convolvulaceae
ケンゴシPharbitidis Semen アサガオPharbitis nil
 フウロソウ科Geraniaceae
ゲンノショウコGeranii Herba ゲンノショウコGeranium thunbergii
 フジマツモ科Rhodomelaceae
マクリDigenea マクリDigenea simplex
 フトモモ科Myrtaceae
チョウジCaryophylli Flos Syzygium aromaticum (Eugenia caryophyllata)
 ボタン科Paeoniaceae
シャクヤクPaeoniae Radix シャクヤクPaeonia lactifolia
ボタンピMoutan Cortex ボタンPaeonia suffruticosa (P. moutan)
 マオウ科Ephedraceae
マオウEphedrae Herba Ephedra sinica、E. intermedia又はE. equisetina
 マチン科Loganiaceae
ホミカStrychni Semen Strychnos nux-vomica
 マツ科Pinaceae
ロジンResina Pini Pinus属諸種
 マツブサ科Schisandraceae
ゴミシSchisandrae Fructus チョウセンゴミシSchisandra chinensis
 マメ科Leguminosae
アラビアゴムGummi Arabicum Acacia senegal又はその他同属植物の分泌物
オウギAstragali Radix Astragalus membranaceus又はA. mongholicus
カッコンPuerariae Radix クズPueraria lobata
カンゾウGlycyrrhizae Radix Glycyrrhiza uralensis又はG. glabra
クジンSophorae Radix クララSophora flavescens
ケツメイシCassiae Semen エビスグサCassia obtusifolia又はC. tora
センナSennae Folium Cassia angustifolia又はC. acutifolia
ソボクSappan Lignum Caesalpinia sappan
トラガントTragacantha Astragalus gummifer又はその他同属植物
ヘンズDolichi Semen フジマメDolichos lablab
 ミカン科Rutaceae
オウバクPhellodendri Cortex キハダPhellodendron amurense又はP. chinense
キジツAurantii Fructus Immaturus ダイダイCitrus aurantium var. daidai又は
ナツミカンC. natsudaidai
ゴシュユEvodiae Fructus ゴシュユEvodia rutaecarpa、E. officinalis又はE. bodinieri
サンショウZanthoxyli Fructus サンショウZanthoxylum piperitum
チンピAurantii Nobilis Pericarpium ウンシュウミカンCitrus unshiu又はC. reticulata
トウヒAurantii Pericarpium ダイダイC. aurantium var. daidai又はC. aurantiumほか
 ミズキ科Cornaceae
サンシュユCorni Fructus サンシュユCornus officinalis
 ミツバチ科Apidae
ハチミツMel ヨーロッパミツバチApis mellifera又はトウヨウミツバチA. indicaの巣の甘味物
 ムラサキ科Boraginaceae
シコンLithospermi Radix ムラサキLithospermum erythrorhizon
 メギ科Berberidaceae
インヨウカクEpimedii Herba Epimedium pubescens、E. brevicornum、E. wushanense、ホザキイカリソウE. sagittatum、キバナイカリソウE. koreanum、イカリソウE. grandiflorum var. thunbergianum、トキワイカリソウE. sempervirens
 モクセイ科Oleaceae
レンギョウForsythiae Fructus レンギョウForsythia suspensa又はシナレンギョウF. viridissima
 モクレン科Magnoliaceae
コウボクMagnoliae Cortex ホウノキMagnolia obovata、M. officinalis又はM. officinalis var. biloba
シンイMagnoliae Flos タムシバMagnolia salicifolia、コブシM. kobus、M. biondii、 M. sprengeri 又はハクモクレンM. denudata
 ヤシ科Palmae
ビンロウジArecae Semen ビンロウAreca catechu
 ヤマノイモ科Dioscoreaceae
サンヤクDioscoreae Rhizoma ヤマノイモDioscorea japonica又はナガイモD. batatas
 ユキノシタ科Saxifragaceae
アマチャHydrangeae DulcisFolium アマチャHydrangea macrophylla var. thunbergii
 ユリ科Liliaceae
アロエAloe Aloe ferox又はこれとA. africana又はA. spicataとの雑種
オウセイPolygonati Rhizoma ナルコユリPolygonatum falcatum、カギクルマバナナルコユリP. sibiricum、P. kingianum 又はP. cyrtonema
サンキライSmilacis Rhizoma Smilax glabra
チモAnemarrhenae Rhizoma ハナスゲAnemarrhena asphodeloides
テンモンドウAsparagi Tuber クサスギカズラAsparagus cochinchinensis
バイモFritillariae Bulbus アミガサユリFritillaria verticillata var. thunbergii
バクモンドウOphiopogonis Tuber ジャノヒゲOphiopogon japonicus
 ラン科Orchidaceae
テンマGastrodiae Tuber オニノヤガラGastrodia elataの塊茎を蒸したもの
 リンドウ科Gentianaceae
ゲンチアナGentianae Radix Gentiana lutea
センブリSwertiae Herba センブリSwertia japonica
リュウタンGentianae Scabrae Radix トウリンドウGentiana scabra、G.manshurica又はG. triflora
ホーム